专业的JAVA编程教程与资源

网站首页 > java教程 正文

Java动态规划详解与实战_java中的动态规划

temp10 2025-09-19 02:35:17 java教程 1 ℃ 0 评论

一、动态规划核心思想

动态规划(Dynamic Programming,简称DP)是一种解决复杂问题的方法,它将问题分解为相互重叠的子问题,并通过保存子问题的解来避免重复计算,从而提高算法效率。动态规划的核心思想可以概括为:"记住过去已经求解过的结果,避免重复计算"。

动态规划通常用于解决具有以下特征的问题:

Java动态规划详解与实战_java中的动态规划

  1. 最优子结构:问题的最优解包含其子问题的最优解
  2. 重叠子问题:问题可以分解为若干子问题,且这些子问题会重复出现

二、动态规划与分治、贪心算法的区别

为了更好地理解动态规划,我们需要区分它与其它算法思想的异同:

  1. 与分治算法的区别
  2. 分治算法将问题分解为相互独立的子问题,递归求解后再合并
  3. 动态规划处理的是相互重叠的子问题,通过记忆化避免重复计算
  4. 与贪心算法的区别
  5. 贪心算法每一步都做出局部最优选择,希望导致全局最优解
  6. 动态规划会考虑所有可能的选择,确保得到全局最优解

三、动态规划的两种实现方式

1. 自顶向下带备忘录的递归方法(记忆化搜索)

这种方法从原问题出发,递归地分解问题,但使用一个数据结构(通常是数组或哈希表)来存储已经计算过的子问题的解,避免重复计算。

2. 自底向上的迭代方法(制表法)

这种方法从最小的子问题开始解决,逐步构建更大问题的解,通常使用循环迭代而非递归。

四、经典动态规划问题实战

1. 斐波那契数列问题

斐波那契数列是理解动态规划的入门问题,定义如下:
F(0) = 0, F(1) = 1, F(n) = F(n-1) + F(n-2) (n ≥ 2)

递归解法(低效)

java

public int fibonacci(int n) {
    if (n <= 1) return n;
    return fibonacci(n - 1) + fibonacci(n - 2);
}

这种方法时间复杂度为O(2^n),存在大量重复计算。

动态规划解法

java

public int fibonacciDP(int n) {
    if (n <= 1) return n;
    
    // 创建DP表存储子问题的解
    int[] dp = new int[n + 1];
    dp[0] = 0;
    dp[1] = 1;
    
    // 自底向上计算
    for (int i = 2; i <= n; i++) {
        dp[i] = dp[i - 1] + dp[i - 2];
    }
    
    return dp[n];
}

// 空间优化版本
public int fibonacciDPOptimized(int n) {
    if (n <= 1) return n;
    
    int prev2 = 0;  // F(n-2)
    int prev1 = 1;  // F(n-1)
    int current = 0;
    
    for (int i = 2; i <= n; i++) {
        current = prev1 + prev2;
        prev2 = prev1;
        prev1 = current;
    }
    
    return current;
}

2. 背包问题

背包问题是动态规划的经典应用,分为0-1背包和完全背包等多种变体。

0-1背包问题

问题描述:给定一组物品,每个物品有重量和价值,在不超过背包承重的前提下,选择物品使得总价值最大。

java

public class Knapsack {
    
    /**
     * 解决0-1背包问题
     * @param W 背包容量
     * @param wt 物品重量数组
     * @param val 物品价值数组
     * @param n 物品数量
     * @return 最大价值
     */
    public static int knapSack(int W, int[] wt, int[] val, int n) {
        // 创建DP表,dp[i][w]表示前i个物品在容量w下的最大价值
        int[][] dp = new int[n + 1][W + 1];
        
        // 构建DP表
        for (int i = 0; i <= n; i++) {
            for (int w = 0; w <= W; w++) {
                if (i == 0 || w == 0) {
                    dp[i][w] = 0;
                } else if (wt[i - 1] <= w) {
                    // 选择当前物品或不选择当前物品的最大值
                    dp[i][w] = Math.max(
                        val[i - 1] + dp[i - 1][w - wt[i - 1]], 
                        dp[i - 1][w]
                    );
                } else {
                    // 当前物品重量超过剩余容量,不能选择
                    dp[i][w] = dp[i - 1][w];
                }
            }
        }
        
        return dp[n][W];
    }
    
    // 空间优化版本
    public static int knapSackOptimized(int W, int[] wt, int[] val, int n) {
        int[] dp = new int[W + 1];
        
        for (int i = 0; i < n; i++) {
            // 必须从后往前遍历,避免重复计算
            for (int w = W; w >= wt[i]; w--) {
                dp[w] = Math.max(dp[w], val[i] + dp[w - wt[i]]);
            }
        }
        
        return dp[W];
    }
    
    public static void main(String[] args) {
        int[] val = {60, 100, 120};
        int[] wt = {10, 20, 30};
        int W = 50;
        int n = val.length;
        
        System.out.println("最大价值: " + knapSack(W, wt, val, n));
        System.out.println("优化后最大价值: " + knapSackOptimized(W, wt, val, n));
    }
}

3. 最长公共子序列(LCS)问题

最长公共子序列问题是寻找两个序列共有的最长子序列的长度。

java

public class LongestCommonSubsequence {
    
    /**
     * 计算两个字符串的最长公共子序列长度
     * @param text1 字符串1
     * @param text2 字符串2
     * @return 最长公共子序列长度
     */
    public static int longestCommonSubsequence(String text1, String text2) {
        int m = text1.length();
        int n = text2.length();
        
        // dp[i][j]表示text1[0..i-1]和text2[0..j-1]的LCS长度
        int[][] dp = new int[m + 1][n + 1];
        
        for (int i = 0; i <= m; i++) {
            for (int j = 0; j <= n; j++) {
                if (i == 0 || j == 0) {
                    dp[i][j] = 0;
                } else if (text1.charAt(i - 1) == text2.charAt(j - 1)) {
                    dp[i][j] = dp[i - 1][j - 1] + 1;
                } else {
                    dp[i][j] = Math.max(dp[i - 1][j], dp[i][j - 1]);
                }
            }
        }
        
        return dp[m][n];
    }
    
    /**
     * 重构LCS字符串
     * @param text1 字符串1
     * @param text2 字符串2
     * @param dp DP表
     * @return LCS字符串
     */
    public static String reconstructLCS(String text1, String text2, int[][] dp) {
        int i = text1.length();
        int j = text2.length();
        StringBuilder lcs = new StringBuilder();
        
        while (i > 0 && j > 0) {
            if (text1.charAt(i - 1) == text2.charAt(j - 1)) {
                lcs.append(text1.charAt(i - 1));
                i--;
                j--;
            } else if (dp[i - 1][j] > dp[i][j - 1]) {
                i--;
            } else {
                j--;
            }
        }
        
        return lcs.reverse().toString();
    }
    
    public static void main(String[] args) {
        String text1 = "ABCDGH";
        String text2 = "AEDFHR";
        
        int m = text1.length();
        int n = text2.length();
        int[][] dp = new int[m + 1][n + 1];
        
        int length = longestCommonSubsequence(text1, text2);
        System.out.println("最长公共子序列长度: " + length);
        
        // 重构LCS
        String lcs = reconstructLCS(text1, text2, dp);
        System.out.println("最长公共子序列: " + lcs);
    }
}

4. 最长递增子序列(LIS)问题

最长递增子序列问题是在一个数列中找到一个子序列,使得这个子序列的元素是递增的,且长度最长。

java

import java.util.Arrays;

public class LongestIncreasingSubsequence {
    
    /**
     * 计算最长递增子序列长度
     * @param nums 整数数组
     * @return 最长递增子序列长度
     */
    public static int lengthOfLIS(int[] nums) {
        if (nums == null || nums.length == 0) return 0;
        
        int n = nums.length;
        int[] dp = new int[n];
        Arrays.fill(dp, 1); // 每个元素本身至少是一个长度为1的递增子序列
        
        int maxLength = 1;
        
        for (int i = 1; i < n; i++) {
            for (int j = 0; j < i; j++) {
                if (nums[i] > nums[j]) {
                    dp[i] = Math.max(dp[i], dp[j] + 1);
                }
            }
            maxLength = Math.max(maxLength, dp[i]);
        }
        
        return maxLength;
    }
    
    /**
     * 使用二分查找优化LIS算法
     * @param nums 整数数组
     * @return 最长递增子序列长度
     */
    public static int lengthOfLISBinarySearch(int[] nums) {
        if (nums == null || nums.length == 0) return 0;
        
        int n = nums.length;
        int[] tails = new int[n]; // 存储长度为i+1的递增子序列的最小尾部元素
        int len = 0; // 当前最长递增子序列长度
        
        for (int num : nums) {
            // 使用二分查找找到num在tails中的位置
            int left = 0, right = len;
            while (left < right) {
                int mid = left + (right - left) / 2;
                if (tails[mid] < num) {
                    left = mid + 1;
                } else {
                    right = mid;
                }
            }
            
            tails[left] = num;
            if (left == len) {
                len++;
            }
        }
        
        return len;
    }
    
    public static void main(String[] args) {
        int[] nums = {10, 9, 2, 5, 3, 7, 101, 18};
        
        System.out.println("最长递增子序列长度: " + lengthOfLIS(nums));
        System.out.println("优化后最长递增子序列长度: " + lengthOfLISBinarySearch(nums));
    }
}

5. 硬币找零问题

硬币找零问题是一个经典的动态规划问题,目标是找到用最少数量的硬币来凑成指定金额。

java

import java.util.Arrays;

public class CoinChange {
    
    /**
     * 计算凑成指定金额所需的最少硬币数
     * @param coins 硬币面值数组
     * @param amount 目标金额
     * @return 最少硬币数,如果无法凑成则返回-1
     */
    public static int coinChange(int[] coins, int amount) {
        // dp[i]表示凑成金额i所需的最少硬币数
        int[] dp = new int[amount + 1];
        Arrays.fill(dp, amount + 1); // 初始化为一个较大的值
        dp[0] = 0; // 金额为0时不需要任何硬币
        
        for (int i = 1; i <= amount; i++) {
            for (int coin : coins) {
                if (coin <= i) {
                    dp[i] = Math.min(dp[i], dp[i - coin] + 1);
                }
            }
        }
        
        return dp[amount] > amount ? -1 : dp[amount];
    }
    
    /**
     * 计算凑成指定金额的所有可能方式数
     * @param coins 硬币面值数组
     * @param amount 目标金额
     * @return 凑成金额的方式数
     */
    public static int coinChangeWays(int[] coins, int amount) {
        // dp[i]表示凑成金额i的方式数
        int[] dp = new int[amount + 1];
        dp[0] = 1; // 金额为0时有一种方式:不选择任何硬币
        
        for (int coin : coins) {
            for (int i = coin; i <= amount; i++) {
                dp[i] += dp[i - coin];
            }
        }
        
        return dp[amount];
    }
    
    public static void main(String[] args) {
        int[] coins = {1, 2, 5};
        int amount = 11;
        
        System.out.println("凑成 " + amount + " 所需的最少硬币数: " + coinChange(coins, amount));
        System.out.println("凑成 " + amount + " 的所有方式数: " + coinChangeWays(coins, amount));
    }
}

6. 编辑距离问题

编辑距离是衡量两个字符串相似度的指标,表示将一个字符串转换成另一个字符串所需的最少操作次数(插入、删除、替换)。

java

public class EditDistance {
    
    /**
     * 计算两个字符串之间的编辑距离
     * @param word1 字符串1
     * @param word2 字符串2
     * @return 编辑距离
     */
    public static int minDistance(String word1, String word2) {
        int m = word1.length();
        int n = word2.length();
        
        // dp[i][j]表示word1前i个字符转换为word2前j个字符所需的最小操作数
        int[][] dp = new int[m + 1][n + 1];
        
        // 初始化边界条件
        for (int i = 0; i <= m; i++) {
            dp[i][0] = i; // 删除i个字符
        }
        for (int j = 0; j <= n; j++) {
            dp[0][j] = j; // 插入j个字符
        }
        
        for (int i = 1; i <= m; i++) {
            for (int j = 1; j <= n; j++) {
                if (word1.charAt(i - 1) == word2.charAt(j - 1)) {
                    // 字符相同,不需要操作
                    dp[i][j] = dp[i - 1][j - 1];
                } else {
                    // 取删除、插入、替换三种操作的最小值
                    dp[i][j] = 1 + Math.min(
                        Math.min(dp[i - 1][j],    // 删除
                                dp[i][j - 1]),    // 插入
                        dp[i - 1][j - 1]          // 替换
                    );
                }
            }
        }
        
        return dp[m][n];
    }
    
    public static void main(String[] args) {
        String word1 = "horse";
        String word2 = "ros";
        
        System.out.println("编辑距离: " + minDistance(word1, word2));
    }
}

五、动态规划问题解决框架

通过以上示例,我们可以总结出解决动态规划问题的一般框架:

  1. 定义状态:明确dp数组或dp函数的含义
  2. 确定状态转移方程:找出如何从已知状态推导出未知状态
  3. 初始化基础情况:确定最简单子问题的解
  4. 确定计算顺序:自顶向下或自底向上
  5. 考虑优化:空间优化或其他优化技巧

六、动态规划的空间优化技巧

在许多动态规划问题中,我们经常可以通过优化来减少空间复杂度:

  1. 滚动数组:当状态转移只依赖于前几个状态时,可以使用固定大小的数组
  2. 状态压缩:使用位运算等技术来压缩状态表示
  3. 降维:将二维DP表压缩为一维数组

七、动态规划的局限性

虽然动态规划功能强大,但也有其局限性:

  1. 问题必须具有最优子结构:问题的最优解必须包含子问题的最优解
  2. 问题必须具有重叠子问题:否则动态规划不会比普通递归更高效
  3. 可能面临维度灾难:当状态空间很大时,动态规划可能不可行

八、实际应用中的注意事项

  1. 边界条件处理:确保正确处理各种边界情况
  2. 初始化:正确初始化DP表的基础情况
  3. 状态转移方程的正确性:仔细验证状态转移方程的正确性
  4. 空间和时间复杂度分析:确保算法在可接受范围内

九、总结

动态规划是一种强大的算法设计技术,通过将复杂问题分解为相互重叠的子问题,并存储子问题的解来避免重复计算,从而显著提高算法效率。掌握动态规划需要理解其核心思想,并通过大量练习来熟悉各种经典问题的解法。

本文通过多个经典问题的Java实现,详细讲解了动态规划的基本概念、实现方法和优化技巧。希望读者能够通过这些示例,深入理解动态规划的精髓,并能够将其应用到实际问题中。

记住,动态规划的学习是一个循序渐进的过程,需要不断练习和思考。随着经验的积累,你会逐渐培养出识别动态规划问题和设计高效解决方案的能力。

本文暂时没有评论,来添加一个吧(●'◡'●)

欢迎 发表评论:

最近发表
标签列表